Ịchọ, ige ntị na isi

"N'ime afọ iri, anyị ga-ahụ ihe akaebe siri ike nke ndụ gafere ụwa," Ellen Stofan, onye isi ụlọ ọrụ sayensị nke ụlọ ọrụ ahụ, kwuru na NASA's Habitable Worlds in Space Conference na Eprel 2015. Ọ gbakwụnyere na a ga-anakọta eziokwu na-enweghị mgbagha na ịkọwapụta banyere ịdị adị nke ndụ ndị ọzọ n'ime afọ 20-30.

"Anyị maara ebe anyị ga-ele anya na otu esi ele anya," Stofan kwuru. "Ma ebe anyị nọ n'ụzọ ziri ezi, ọ dịghị ihe mere anyị ga-eji nwee obi abụọ na anyị ga-achọta ihe anyị na-achọ." Ihe kpọmkwem otu òtù eluigwe pụtara, ndị nnọchiteanya nke ụlọ ọrụ ahụ akọwapụtaghị. Ihe ha na-ekwu na-egosi na ọ nwere ike ịbụ, dịka ọmụmaatụ, Mars, ihe ọzọ dị na mbara igwe, ma ọ bụ ụdị exoplanet, ọ bụ ezie na n'ikpeazụ, ọ na-esiri ike iche na a ga-enweta ihe akaebe zuru oke n'otu ọgbọ. N'ezie Nchọpụta nke afọ ndị na-adịbeghị anya na ọnwa na-egosi otu ihe: mmiri - na ọnọdụ mmiri mmiri, nke a na-ewere dị ka ọnọdụ dị mkpa maka ịmepụta na nlekọta nke ihe ndị dị ndụ - dị ukwuu na mbara igwe.

"Ka ọ na-erule 2040, anyị ga-achọpụtala ndụ ndị ọzọ," Seth Szostak nke NASA nke SETI Institute kwughachiri n'ọtụtụ mgbasa ozi ya. Otú ọ dị, anyị na-adịghị ekwu okwu banyere kọntaktị na onye ọbịa mmepeanya - na-adịbeghị anya, anyị nwere mmasị na ọhụrụ nchoputa nke kpomkwem ihe ndị dị mkpa maka ịdị adị nke ndụ, dị ka mmiri mmiri mmiri akụrụngwa na ozu nke anyanwụ usoro, metụtara nke reservoirs. na iyi. na Mars ma ọ bụ ọnụnọ nke mbara ala dị ka ụwa na mpaghara ndụ nke kpakpando. Ya mere, anyị na-anụ banyere ọnọdụ ndị na-adabara ndụ, na banyere akara, ọtụtụ mgbe chemical. Ihe dị iche n'etiti ugbu a na ihe mere afọ ole na ole gara aga bụ na ugbu a akara ukwu, akara na ọnọdụ nke ndụ abụghị ihe pụrụ iche fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ebe ọ bụla, ọbụna na Venus ma ọ bụ na bowels nke Saturn dị anya ọnwa.

Ọnụ ọgụgụ nke ngwá ọrụ na usoro eji achọpụta ihe ndị dị otú ahụ kpọmkwem na-eto eto. Anyị na-emeziwanye usoro nlele, ige ntị na nchọpụta n'ọgbọ mmiri dị iche iche. N'oge na-adịbeghị anya, enweela ọtụtụ okwu gbasara ichọ nyocha kemịkalụ na mbinye aka nke ndụ ọbụna gburugburu kpakpando ndị dị anya. Nke a bụ "nkwụsị" anyị.

Ihe mkpuchi ndị China mara mma

Ngwa anyị buru ibu ma nwee mmetụta karịa. Na Septemba 2016, etinyere ibu ahụ n'ọrụ. Igwe onyonyo redio nke China ngwa ngwaonye ọrụ ga-abụ ịchọ ihe ịrịba ama nke ndụ na mbara ala ndị ọzọ. Ndị ọkà mmụta sayensị n'ụwa nile na-etinye olileanya dị ukwuu n'ọrụ ya. Douglas Vakoch, onye isi oche kwuru, "Ọ ga-enwe ike ịhụ ngwa ngwa karịa ka ọ dị na mbụ n'akụkọ ihe mere eme nke nyocha ụwa." Ụlọ ọrụ METI International, nzukọ raara onwe ya nye maka ịchọ ụdị ọgụgụ isi ndị mba ọzọ. Ebe nlele ọsọ ọsọ ga-adị okpukpu abụọ karịa Telescope Arecibo na Puerto Rico, bụ́ nke nọworo na-ebute ụzọ kemgbe afọ 53 gara aga.

Ihe mkpuchi nke FAST (telescope sppherical na oghere mita narị ise) nwere dayameta nke 500 m. Ọ mejupụtara 4450 triangular aluminum panels. Ọ na-enwe mpaghara yiri ogige egwuregwu iri atọ. Iji rụọ ọrụ, ọ chọrọ ịgbachi nkịtị n'ime oghere nke 5 km. ya mere, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mmadụ 10 sitere na mpaghara gbara ya gburugburu. ndị mmadụ. Igwe teliskop redio dị n'ime mmiri sitere n'okike n'etiti ọmarịcha ebe a na-emepụta karst akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na mpaghara ndịda Guizhou.

Agbanyeghị, tupu FAST enwee ike nyochaa nke ọma maka ndụ extraterrestrial, a ga-ebu ụzọ hazie ya nke ọma. Ya mere, afọ abụọ mbụ nke ọrụ ya ga-etinye aka na nyocha mbụ na nhazi.

Millionaire na ọkà mmụta sayensị

Otu n'ime ọrụ ndị ama ama na nso nso a maka ịchọ ndụ nwere ọgụgụ isi na mbara igwe bụ ọrụ nke ndị ọkà mmụta sayensị Britain na America, nke onye ijeri Russia bụ Yuri Milner kwadoro. Onye ọchụnta ego na ọkà mmụta sayensị ejirila $100 nde mee nyocha nke a na-atụ anya na ọ ga-adị ma ọ dịkarịa ala afọ iri. "N'otu ụbọchị, anyị ga-anakọta data dị ka mmemme ndị ọzọ yiri nke ahụ chịkọtara n'ime otu afọ," Milner na-ekwu. Ọkà mmụta physics Stephen Hawking, bụ́ onye na-etinye aka n'ọrụ a, kwuru na nchọta a nwere ezi uche ugbu a na achọpụtala ọtụtụ mbara ala ndị ọzọ. "E nwere ọtụtụ ụwa na ụmụ irighiri ihe ndị dị ndụ na mbara igwe nke na o yiri ka ndụ nwere ike ịdị n'ebe ahụ," ka o kwuru. A ga-akpọ ọrụ a ọmụmụ sayensị kachasị ukwuu ruo taa na-achọ ihe ịrịba ama nke ndụ nwere ọgụgụ isi gafere ụwa. Ndị otu ndị ọkà mmụta sayensị sitere na Mahadum California, Berkeley na-eduzi, ọ ga-enwe ohere sara mbara na teliskop abụọ kacha ike n'ụwa: akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na West Virginia na Ogige ntụrụndụ teliskop na New South Wales, Australia.

Anyị nwere ike mata mmepeanya dị elu site n'ebe dị anya site na:

• ọnụnọ nke gas, karịsịa ikuku ikuku, chlorofluorocarbons, carbon dioxide, methane, amonia;
• ọkụ na ngosipụta nke ìhè sitere na ihe ndị mmepeanya wuru;
• ikpo ọkụ;
• oké radieshon tọhapụrụ;
• ihe omimi - dịka ọmụmaatụ, nnukwu ọdụ ụgbọ mmiri na ụgbọ mmiri na-akpụ akpụ;
• ịdị adị nke ihe owuwu nke enweghị ike ịkọwa nguzobe ya site n'izo aka na ihe ndị sitere n'okike.

Milner webatara atụmatụ ọzọ akpọrọ. O kwere nkwa ịkwụ $1 nde. onyinye nye onye ọ bụla na-emepụta ozi dijitalụ pụrụ iche iji zipu n'ime oghere nke kacha anọchite anya mmadụ na Ụwa. Na echiche nke Milner-Hawking duo anaghị akwụsị ebe ahụ. N'oge na-adịbeghị anya, ndị mgbasa ozi kọrọ na ọrụ nke gụnyere izipu nanoprobe na-eduzi laser na usoro kpakpando nke na-erute ọsọ nke ... otu ụzọ n'ụzọ ise nke ọsọ ọkụ!

mbara igwe

Ọ dịghị ihe na-akasi ndị na-achọ ndụ n'èzí obi karịa nchọpụta nke kemịkalụ "amaara" nke ọma na mpụta mbara igwe. Ọbụna ígwé ojii nke uzuoku mmiri "Kwụsị" n'ime oghere. Afọ ole na ole gara aga, a chọtara igwe ojii dị otú ahụ gburugburu quasar PG 0052+251. Dị ka ihe ọmụma nke oge a si dị, nke a bụ ebe nchekwa mmiri kachasị ama ama na mbara igwe. Ngụkọ ziri ezi na-egosi na ọ bụrụ na uzuoku mmiri a niile ga-agbakọ, ọ ga-eji okpukpu 140 karịa mmiri dị n'oké osimiri niile nke ụwa. Ọnụ ọgụgụ nke "mmiri mmiri" dị n'etiti kpakpando bụ 100 XNUMX. ugboro uka nke anyanwụ. Naanị n'ihi na ebe mmiri dị apụtaghị na ndụ dị n'ebe ahụ. Ka o wee na-eto eto, a ga-enwerịrị ọtụtụ ọnọdụ dị iche iche.

N'oge na-adịbeghị anya, anyị na-anụkarị banyere mbara igwe "nchọta" nke organic bekee n'ime ime nkuku ohere. Na 2012, dịka ọmụmaatụ, ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara n'ebe dị anya ihe dị ka afọ XNUMX ìhè site na anyị hydroxylaminenke mejupụtara nitrogen, oxygen na atom hydrogen na, mgbe ejikọtara ya na ụmụ irighiri ihe ndị ọzọ, nwere ike imepụta usoro ndụ na mbara ala ndị ọzọ.

Ngwakọta Organic dị na diski protoplanetary na-agba gburugburu kpakpando MWC 480.

Methylcyanide (ỌB.₃CN) na cyanoacetylene (HC₃N) nke nọ na diski protoplanetary nke na-agba gburugburu kpakpando MWC 480, nke ndị nchọpụta na American Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) chọpụtara na 2015, bụ ihe ọzọ na-egosi na enwere ike ịnwe kemịkalụ na mbara igwe nwere ohere maka biochemistry. Gịnị kpatara mmekọrịta a ji bụrụ nchọpụta dị mkpa? Ha nọ n’usoro mbara igwe anyị n’oge a na-eke ndụ n’ụwa, ma e wezụga ha, ụwa anyị agaraghị adị ka ọ dị taa. Kpakpando MWC 480 n'onwe ya dị okpukpu abụọ nke kpakpando anyị ma dị ihe dị ka afọ 455 site na anyanwụ, nke na-adịghị ọtụtụ ma e jiri ya tụnyere anya dị na mbara igwe.

N'oge na-adịbeghị anya, na June 2016, ndị nchọpụta sitere na otu nke gụnyere, n'etiti ndị ọzọ, Brett McGuire nke NRAO Observatory na Prọfesọ Brandon Carroll nke California Institute of Technology hụrụ akara nke ụmụ irighiri ihe ndị dị mgbagwoju anya nke ihe a na-akpọ. chiral ụmụ irighiri ihe. A na-egosipụtakwa chirality n'eziokwu na molekul mbụ na ihe oyiyi enyo ya abụghị otu na, dị ka ihe ndị ọzọ chiral, enweghị ike ijikọta site na ntụgharị na ntụgharị na mbara igwe. Chirality bụ njirimara nke ọtụtụ ogige okike - sugars, proteins, wdg. Ruo ugbu a, anyị ahụbeghị nke ọ bụla n'ime ha, ma e wezụga maka Ụwa.

Nchọpụta ndị a apụtaghị na ndụ si na mbara igwe pụta. Otú ọ dị, ha na-atụ aro na ọ dịkarịa ala ụfọdụ n'ime ihe ndị dị mkpa maka ọmụmụ ya nwere ike ịmepụta ebe ahụ, wee gaa na mbara ala yana meteorites na ihe ndị ọzọ.

agba nke ndụ

Kwesịrị ekwesị Igwefoto oghere Kepler nyere aka n'ịchọpụta ihe karịrị otu narị mbara ala ụwa ma nwee ọtụtụ puku ndị na-aga ime exoplanet. N'ihe dị ka afọ 2017, NASA na-ezube iji teliskop oghere ọzọ, onye nọchiri Kepler. Satellite nyocha Exoplanet na-ebugharị, TESS. Ọrụ ya ga-abụ ịchọ mbara ala ndị ọzọ na-agafe (ya bụ, na-agafe kpakpando ndị nne na nna). Site na izipu ya n'ime orbit elliptical dị elu gburugburu ụwa, ị nwere ike nyochaa mbara igwe maka mbara ala na-agba gburugburu kpakpando na-egbuke egbuke n'akụkụ anyị nso. O yikarịrị ka ọrụ a ga-ewe afọ abụọ, nke a ga-enyocha ihe dị ka ọkara nde kpakpando. N'ihi nke a, ndị ọkà mmụta sayensị na-atụ anya ịhụ ọtụtụ narị mbara ala ndị yiri Ụwa. Ngwa ọhụrụ ndị ọzọ dịka ọmụmaatụ. James Webb Space Telescope (James Webb Space Telescope) kwesịrị ịgbaso wee gwuo ala n'ime nchọpụta ndị achọpụtala, nyochaa ikuku wee chọọ akara kemịkalụ nke nwere ike mechaa duga na nchọpụta nke ndụ.

Satellite Satellite Survey Exoplanet na-ebugharị Project - Nlegharị anya

Otú ọ dị, ọ bụrụhaala na anyị maara ihe dị ka ihe a na-akpọ biosignatures nke ndụ (dịka ọmụmaatụ, ọnụnọ oxygen na methane na mbara igwe) bụ, a maghị nke n'ime ihe mgbaàmà ndị a site n'ebe dị anya nke iri iri na narị narị ìhè. ọtụtụ afọ n'ikpeazụ kpebie okwu ahụ. Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na ọnụnọ oxygen na methane n'otu oge bụ ihe siri ike dị mkpa maka ndụ, ebe ọ bụ na ọ dịghị usoro a maara nke na-adịghị ndụ nke ga-emepụta ma gas n'otu oge. Otú ọ dị, dị ka ọ na-apụta, ndị dị otú ahụ mbinye aka nwere ike ibibi site exo-satellites, ikekwe orbiting exoplanets (dị ka ha na-eme gburugburu ọtụtụ mbara ala na anyanwụ usoro). N'ihi na ọ bụrụ na ikuku nke ọnwa nwere methane, na mbara ala nwere oxygen, mgbe ahụ ngwá ọrụ anyị (na ugbu a ogbo nke ha mmepe) nwere ike ikpokọta ha n'ime otu oxygen-methane mbinye aka na-enweghị hụrụ exomoon.

Ma eleghị anya, anyị kwesịrị ịchọ ọ bụghị maka akara kemịkalụ, ma maka agba? Ọtụtụ ndị ọkà mmụta mbara igwe kweere na halobacteria so ná ndị mbụ bi na mbara ala anyị. Ụmụ nje ndị a na-etinye uche n'ụdị ndụ ndụ nke radieshon wee gbanwee ya ka ọ bụrụ ike. N'aka nke ọzọ, ha na-egosipụta radieshon violet, n'ihi na mbara ala anyị, mgbe a na-ele ya anya site na mbara igwe, nwere naanị agba ahụ.

Iji nweta ìhè akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, a na-eji halobacteria retinal, ya bụ a na-ahụ anya na-acha odo odo, nke a pụrụ ịhụ n'anya vertebrates. Otú ọ dị, ka oge na-aga, nje bacteria na-erigbu malitere ịdị na-achị na mbara ala anyị. chlorophyllnke na-amịkọrọ ìhè violet ma na-egosipụta ìhè akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ. Ọ bụ ya mere ụwa ji dị ka ọ dị. Ndị na-agụ kpakpando na-eche na n'ime usoro mbara ala ndị ọzọ, halobacteria nwere ike ịnọgide na-eto eto, n'ihi ya, ha na-eche. chọọ ndụ na mbara ala odo odo.

Enwere ike ịhụ ihe ndị dị na agba a site na teliskop James Webb nke a kpọtụrụ aha n'elu, nke a na-eme atụmatụ ịmalite na 2018. Otú ọ dị, a pụrụ ịhụ ihe ndị dị otú ahụ, ma ọ bụrụhaala na ha adịghị anya na mbara igwe, na kpakpando etiti nke usoro mbara ala dị ntakịrị ka ọ ghara igbochi mgbaàmà ndị ọzọ.

Ihe ndị ọzọ dị ndụ dị na mbara ala dị ka exoplanet, n'agbanyeghị, osisi na algae. Ebe ọ bụ na nke a pụtara àgwà agba nke elu, ma ala ma mmiri, onye kwesịrị ịchọ ụfọdụ agba na-egosi ndụ. Telescopes nke ọgbọ ọhụrụ kwesịrị ịdebanye aha ìhè nke exoplanets gosipụtara, nke ga-ekpughe agba ha. Dịka ọmụmaatụ, n'ihe banyere ikiri ụwa site na mbara igwe, enwere ike ịhụ nnukwu ụzarị ọkụ. nso infrared radieshonnke sitere na chlorophyll na ahịhịa. Ihe mgbaàmà ndị dị otú ahụ, nke a na-enweta na gburugburu kpakpando nke exoplanets gbara ya gburugburu, ga-egosi na "e nwere" nwekwara ike inwe ihe na-eto eto. Green ga-atụ aro ya karịa ike. Ụwa nke kpuchiri na lichens oge ochie ga-adị na ndò bile.

Ndị ọkà mmụta sayensị na-ekpebi ihe mejupụtara ikuku ikuku nke exoplanet dabere na njem ahụ e kwuru n'elu. Usoro a na-eme ka o kwe omume ịmụ ihe mejupụtara kemịkalụ nke ikuku mbara ala. Ìhè na-agafe na elu ikuku na-agbanwe ọdịdị ya - nyocha nke ihe a na-enye ozi gbasara ihe ndị dị n'ebe ahụ.

Ndị na-eme nchọpụta sitere na Mahadum University London na Mahadum New South Wales bipụtara na 2014 na akwụkwọ akụkọ Proceedings of the National Academy of Sciences nkọwa nke usoro ọhụrụ, nke ziri ezi maka nyocha ihe omume nke methane, kacha mfe nke organic gas, ọnụnọ nke a n'ozuzu ghọtara dị ka ihe ịrịba ama nke nwere ike ndụ. N'ụzọ dị mwute, ụdị ọgbara ọhụrụ na-akọwa omume nke methane adịchaghị mma, ya mere a na-eleda ọnụ ọgụgụ nke methane dị na mbara igwe nke mbara ala dị anya anya. N'iji supercomputers ọgbara ọhụrụ nyere site na ọrụ DiRAC () na Mahadum Cambridge, ihe dị ka ijeri spectral ahịrị 10 ka emeberela, nke enwere ike jikọta ya na nnabata nke radieshon methane na okpomọkụ ruo 1220 Celsius C. . Ndepụta ahịrị ọhụrụ, ihe dị ka okpukpu abụọ n'ogologo karịa ndị gara aga, ga-enye ohere ka amụbawanye ọdịnaya nke methane na oke okpomọkụ.

Methane na-egosi ohere nke ndụ, ebe ọzọ, gas dị oke ọnụ karịa - oxygen – na-atụgharị na-abụghị nkwa nke ịdị adị nke ndụ. Nke a gas dị n'ụwa na-abịa tumadi site photosynthetic osisi na algae. Oxygen bụ otu n'ime ihe ịrịba ama nke ndụ. Otú ọ dị, dị ka ndị ọkà mmụta sayensị si kwuo, ọ nwere ike ịbụ mmejọ ịkọwa ọnụnọ oxygen dị ka ọnụnọ nke ihe ndị dị ndụ.

Nnyocha e mere n'oge na-adịbeghị anya achọpụtala ikpe abụọ ebe nchọpụta oxygen na ikuku nke mbara ala dị anya nwere ike inye ihe ngosi ụgha nke ọnụnọ ndụ. N'ime ha abụọ, a na-emepụta oxygen n'ihi ya ngwaahịa na-abụghị abiotic. N'otu n'ime ihe atụ ndị anyị tụlere, ọkụ ultraviolet sitere na kpakpando pere mpe karịa anyanwụ nwere ike imebi carbon dioxide na ikuku exoplanet, na-ahapụ ikuku oxygen na ya. Ihe ngosi kọmpụta egosila na ire ere CO₂ na-enye ọ bụghị naanị₂, kamakwa nnukwu carbon monoxide (CO). Ọ bụrụ na achọpụtara gas a nke ọma na mgbakwunye na oxygen na ikuku exoplanet, ọ nwere ike igosi mkpu ụgha. Ihe atụ ọzọ gbasara kpakpando ndị dị obere. Ìhè ha na-amụnye na-enye aka n'ịmepụta mkpụrụ ndụ O dị mkpụmkpụ.₄. Nchọpụta ha na-esote O₂ o kwesịkwara ịkpali mkpu maka ndị na-enyocha mbara igwe.

Na-achọ methane na ihe ndị ọzọ

Ụdị isi nke njem na-ekwu ntakịrị banyere mbara ala n'onwe ya. Enwere ike iji ya chọpụta nha ya na anya ya site na kpakpando. Ụzọ nke ịlele ọsọ radial nwere ike inye aka chọpụta oke ya. Nchikota nke ụzọ abụọ ahụ na-eme ka o kwe omume ịgbakọ njupụta. Ma ọ ga-ekwe omume inyocha exoplanet nke ọma? Ọ tụgharịrị na ọ bụ. NASA amaworị ka esi ele mbara ala anya nke ọma dị ka Kepler-7 b, bụ nke ejirila teliskop Kepler na Spitzer mee ka igwe ojii na-ahụ maka ya. Ọ tụgharịrị na mbara ala a dị oke ọkụ maka ụdị ndụ dị ka anyị si mara ya, na okpomọkụ sitere na 816 ruo 982 Celsius. Otú ọ dị, eziokwu nke nkọwa zuru ezu dị otú ahụ banyere ya bụ nnukwu nzọụkwụ na-aga n'ihu, n'ihi na anyị na-ekwu maka ụwa nke dị otu narị afọ ìhè dịpụrụ adịpụ site n'ebe anyị nọ.

Ihe ngbanwe optics, nke a na-eji na mbara igwe na-ekpochapụ ọgbaghara na-akpata site na ịma jijiji ikuku, ga-abakwa uru. Ojiji ya bụ iji kọmpụta chịkwaa teliskop iji zere nrụrụ mpaghara nke enyo (nke usoro nke ọtụtụ micrometers), nke na-emezi mperi na onyonyo apụta. ee ọ na-arụ ọrụ Gemini Planet Scanner (GPI) dị na Chile. Ewepụtara ngwá ọrụ a nke mbụ na Nọvemba 2013. GPI na-eji ihe nchọpụta infrared, nke dị ike zuru oke iji chọpụta ụdị ọkụ nke ihe gbara ọchịchịrị na ihe dị anya dị ka exoplanets. N'ihi nke a, ọ ga-ekwe omume ịmụtakwu banyere ihe mejupụtara ha. A họọrọ mbara ala ahụ ka otu n'ime ebumnuche nlele mbụ. N'okwu a, GPI na-arụ ọrụ dị ka koronagraph nke anyanwụ, nke pụtara na ọ na-ebelata diski nke kpakpando dị anya iji gosi nchapụta nke mbara ala dị nso.

Isi ihe na-ahụ maka “ihe ịrịba ama nke ndụ” bụ ìhè sitere na kpakpando na-agba gburugburu ụwa. Exoplanets, na-agafe na mbara igwe, na-ahapụ otu nchọta a kapịrị ọnụ nke a ga-eji tụọ ya site na usoro spectroscopic, ya bụ. nyocha nke radieshon na-ewepụta, na-etinye uche ma ọ bụ gbasasịa site na ihe anụ ahụ. Enwere ike iji usoro yiri nke ahụ mee ihe iji mụọ elu nke exoplanets. Agbanyeghị, enwere otu ọnọdụ. Ihu ihu ga-enwerịrị nke ọma ma ọ bụ gbasasịa ìhè. Na-ekpochapụ mbara ala, nke pụtara mbara ala ndị elu elu ha na-ese n'elu gburugburu na nnukwu uzuzu uzuzu, bụ ezigbo ndị na-eme ntuli aka.

Dịka ọ siri pụta, anyị nwere ike mata ihe ndị dị ka ígwé ojii nke mbara ala. Ịdị adị nke nnukwu mkpuchi ígwé ojii gburugburu exoplanets GJ 436b na GJ 1214b ka e hiwere dabere na nyocha spectroscopic nke ìhè sitere na kpakpando nne na nna. Ụwa abụọ a so na ụdị nke a na-akpọ super-Earths. GJ 436b dị 36 ìhè afọ site Ụwa na ìgwè kpakpando Leo. GJ 1214b dị na igwe kpakpando Ophiuchus, afọ 40 nke ìhè dịpụrụ adịpụ.

European Space Agency (ESA) na-arụ ọrụ ugbu a na satịlaịtị nke ọrụ ya ga-abụ ịkọwapụta na mụọ usoro nke exoplanets ama ama.CHEOPS). Emebere mmalite nke ozi a maka afọ 2017. NASA, n'aka nke ya, chọrọ izipu satịlaịtị TESS nke akpọtụrụla n'ime oghere n'otu afọ ahụ. Na February 2014, European Space Agency kwadoro ọrụ ahụ PLATO, jikọtara ya na izipu teliskop n'ime oghere e mere iji chọọ mbara ala dị ka ụwa. Dị ka atụmatụ dị ugbu a si dị, n'afọ 2024, ọ ga-amalite ịchọ ihe okwute nwere ọdịnaya mmiri. Nlebanya ndị a kwesịkwara inye aka n'ịchọ exomoon, n'otu ụzọ ahụ e si jiri data Kepler mee ihe.

European ESA mepụtara mmemme ahụ ọtụtụ afọ gara aga. Darwin. NASA nwere “planetary crawler” yiri ya. TPF (). Ebumnobi nke oru ngo abụọ a bụ ịmụ mbara ala nwere oke nha maka ọnụnọ ikuku na ikuku nke na-egosi ọnọdụ dị mma maka ndụ. Ha abụọ gụnyere echiche obi ike maka netwọk nke igwe teliskop na-arụkọ ọrụ n'ịchọ ụwa dị ka exoplanets. Afọ iri gara aga, teknụzụ emebebeghị nke ọma, ma mechie mmemme, mana ọ bụghị ihe niile bụ ihe efu. N'ịbụ ndị ahụmahụ nke NASA na ESA bara ọgaranya, ha na-arụkọ ọrụ ọnụ ugbu a na Webb Space Telescope nke a kpọtụrụ aha n'elu. N'ihi nnukwu enyo ya dị mita 6,5, ọ ga-ekwe omume ịmụ mbara igwe nke nnukwu mbara ala. Nke a ga-eme ka ndị na-enyocha mbara igwe nwee ike ịchọpụta akara kemịkal nke oxygen na methane. Nke a ga-abụ ozi akọwapụtara nke ọma gbasara ikuku nke exoplanets - nzọụkwụ ọzọ n'imeziwanye ihe ọmụma gbasara ụwa ndị a dị anya.

Otu dị iche iche na-arụ ọrụ na NASA iji mepụta ụzọ nyocha ọhụrụ na mpaghara a. Otu n'ime ndị a amachaghị ama ma ka nọ na mmalite ya bụ . Ọ ga-abụ maka otu esi ekpuchi ìhè nke kpakpando na ihe dị ka nche anwụ, ka i wee hụ mbara ala ndị dị na mpụga ya. Site n'ịtụle ogologo ebili mmiri, ọ ga-ekwe omume ịchọpụta akụkụ nke ikuku ha. NASA ga-enyocha ọrụ a n'afọ a ma ọ bụ na-esote wee kpebie ma ozi ahụ bara uru. Ọ bụrụ na ọ malite, yabụ na 2022.

Mmepe emepe na mpụta ụyọkọ kpakpando?

Ịchọta usoro ndụ pụtara ọchịchọ obi umeala karịa ịchọ mmepeanya zuru ụwa ọnụ. Ọtụtụ ndị nchọpụta, gụnyere Stephen Hawking, adịghị enye ndụmọdụ nke ikpeazụ - n'ihi ihe egwu nwere ike ime mmadụ. N'ime okirikiri dị njọ, a naghị ekwukarị maka mmepeanya ndị ọbịa, ụmụnna oghere ma ọ bụ ndị nwere ọgụgụ isi. Otú ọ dị, ọ bụrụ na anyị chọrọ ịchọ ndị ọbịa dị elu, ụfọdụ ndị nchọpụta nwekwara echiche banyere otu esi eme ka ohere ịchọta ha dịkwuo elu.

Dịka ọmụmaatụ. Ọkà mmụta mbara igwe bụ́ Rosanna Di Stefano nke Mahadum Harvard kwuru na mmepeanya ndị toworo eto na-ebi n'ụyọkọ ụwa juru n'ọnụ na mpụga okporo ụzọ Milky Way. Onye nyocha ahụ gosipụtara echiche ya na nzukọ kwa afọ nke American Astronomical Society na Kissimmee, Florida, na mbido 2016. Di Stefano kwadoro nkwubi okwu a na-arụ ụka site n'eziokwu ahụ bụ na n'ọnụ ọnụ ụyọkọ kpakpando anyị, e nwere ihe dị ka ụyọkọ 150 ochie na nke kwụsiri ike nke na-enye ebe dị mma maka mmepe mmepeanya ọ bụla. Kpakpando ndị nwere oghere chiri anya nwere ike ịpụta ọtụtụ sistemu mbara ụwa nwere oghere chiri anya. Ọtụtụ kpakpando agbakọtara na bọọlụ bụ ebe dị mma maka ịmali nke ọma site n'otu ebe gaa n'ọzọ ma na-edobe ọha mmadụ toro eto. Ịdị nso nke kpakpando na ụyọkọ nwere ike ịba uru n'ịkwado ndụ, Di Stefano kwuru.