Ihe arụrụ arụ - akụkụ 1

Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ abụọ gara aga, International Union of Pure and Applied Chemistry, bụ nzukọ nke ndị na-ahụ maka kemist si gburugburu ụwa, kwupụtara aha ihe ọhụrụ anọ. Ya mere, isi nke akụkọ ihe mere eme nke kemịkalụ abịala na njedebe - oge nke asaa nke tebụl oge agwụla, ma kemgbe ahụ, e nwere ihe ndị mejupụtara kemịkalụ 118.

Agbanyeghị, mkpebi IUPAC (

Ọdịdị

Iji chọpụta oge ndụ nke ihe redioaktivu, ndị ọkà mmụta sayensị na-eji echiche nke ọkara ndụ. Nke a bụ oge ruo mgbe ọkara nke mbụ ego nke element na-anọgide. Otú ọ dị, mgbe nkeji nke abụọ nke otu oge ahụ gasịrị, ihe niile ga-apụ n'anya, ma ọ bụ naanị ọkara nke ọkara ma ọ bụ otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ego mbụ ga-anọgide. Were gabazie. N'ụzọ doro anya, ọbụlagodi mgbe ogologo oge gachara, akụkụ ụfọdụ nke ego mbụ ga-adị, ma n'omume, a na-eche na mgbe oge iri gachara, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe ọ bụla na-eme redio.

Igwe ọkụ eletrik, mgbanaka na aluminom nwere ike ịgba akaebe maka ịdị adị nke ọla kọpa, ọla edo na aluminom. Dị ka ị maara na ụlọ akwụkwọ, ikuku nwere nitrogen na oxygen. Ihe na-emeghachi omume dịka sodium na chlorine na-etolite nnu tebụl. Anyị nwekwara ihe ndị a, na anyị pụrụ ichetụ n'echiche na-egosi na ebe na shelves nke chemical laboratories e nwere sample nke ha. Ọ bụrụ na a gbasaa echiche nke ụlọ nyocha ruo n'ebe a na-echekwa ihe ndị na-akpata redio, mgbe ahụ ọ na-apụta na nke ikpeazụ n'ime ndị dị adị bụ. Einstein, na nọmba Oghere Usoro 99. N'okwu ọnụ, ịdị adị kwesịrị ịghọta dị ka ọnụnọ nke mmewere ma ọ bụ ihe mejupụtara ya na ọnụ ọgụgụ a na-ahụ anya. Iji mee nke a, ọ dị mkpa ịnwe ma ọ dịkarịa ala otu nde gram, ma ọ bụghị ya, ọbụna obere kristal nke kemịkalụ kemịkalụ agaghị etolite (n'ihe banyere mmewere 100 - Kwụsị - ekwenyeghi ozi na nnata nke ọnụọgụ achọrọ).

Ndị Curies na-egosipụta radieshon nke radium (ise nke André Castaigne, 1903).

Ọ ghaghị iche nsogbu a ihu ná mmalite narị afọ gara aga. Radieshon nke radium na polonium ezughị maka ndị chemists nke oge ahụ iji mata ịdị adị nke ihe ndị a - naanị mwepu nke akụkụ dị nta nke gram nke ogige ha mere ka ndị na-enwe obi abụọ kwenye. Mana ka anyị ghara ịkatọ ndị omenaala. Ụzọ a dị nnọọ irè: ọ dị ntakịrị ihe a ga-eme na ụlọ nyocha nkịtị nke nwere obere ihe nke na-enweghị ike ịhụ ya.

Ihe kpatara "adịghị adị" bụ, n'ezie, ndụ nke ụfọdụ ihe - dị mkpụmkpụ na-adị ndụ ruo ugbu a mgbe e guzobere Ụwa si cosmic ájá. Mgbawa nke Supernova na-emepụta ọbụna ihe ndị kasị dị arọ, nke na-apụ apụ n'ime afọ ọkụ nke kpakpando na-agbawa. N'okpuru ọnọdụ dị mma, crumbs na-ejikọta n'ime ụyọkọ buru ibu, na ndị na-abanye na mbara ala. Otú ọ dị, ijeri afọ 4,5 bụ n'ezie ogologo oge maka ụfọdụ ihe ga-adịgide n'ụwa anyị n'ọ̀tụ̀tụ̀ bara uru (nke dị arọ, obere ndụ na ndụ dị mkpụmkpụ). Ya mere, iji dobe ha nyocha, ọ dị mkpa ịmepụta ihe ndị na-efu efu nke ihe. Ọ bụghị imeghe, n'ihi na ha adịghị adị, zoro ezo site na "iko na anya" nke ndị ọkà mmụta sayensị, ma nanị ịmepụta.

A na-emepụta ọbụna ihe ndị kasị dị arọ na mgbawa supernova. Ihe oyiyi Hubble na-egosi Crab Nebula na ìgwè kpakpando Taurus, nke fọdụrụ na supernova nke 1054.

Ajị na ịma mma mama franço?

Obere ntakịrị. A na-eme atụmatụ na ọ dịghị ihe karịrị gram 50 nke franc dị n'ime ala n'otu oge ọ bụla. Astatine dị obere - ihe dị ka gram! N'okwu abụọ ahụ, ihe kpatara ya bụ na obere oge ndụ nke isotopes eke, na mgbakwunye, na-adịghị arụ ọrụ nke ọma ụzọ e guzobere - ha na-guzobere n'akụkụ alaka nke redioaktivu usoro na a ala ihe gbasara nke puru omume nke onwe ha mgbanwe. Ọ bụghị ihe mgbagwoju anya, ka ọ dị ugbu a ọ dịghị onye ewepụtala akụkụ a na-ahụ anya nke ihe ndị a, ọ dịghịkwa ka ọ dị n'ọdịnihu dị nso.

Nkewa ahụ abụghị ihe doro anya dịka ọ nwere ike iyi na nlele mbụ. Anyị mara mma na nhazi n'ihe gbasara ihe ejiri aka mee dị ka bolts ma ọ bụ mkpụrụ. Otú ọ dị, mgbe anyị na-abanye n'ógbè nke ọdịdị ebe oke na-adịghị nkọ, nsogbu na-ebilite n'ụdị ihe nwere ike kenyere dị iche iche dị iche iche.

Ọ bụ otu ihe ahụ na ọcha. Uranium bụ ihe kachasị dị arọ, nke oge ndụ ya mere ka ọ dịrị ndụ ruo taa (ọkara ndụ tụnyere afọ nke ụwa anyị, n'ihi ya, anyị nwere ihe dị ka ọkara nke uranium nke bụ akụkụ nke ụwa na-eto eto). Ihe ndị buru ibu karịa ka ọ bụ mmadụ kere (karịa na nke a mechara n'usoro), ma e mesịrị chọpụta ụfọdụ n'ime ha dị ka ihe ngbanwe nke nrụrụ nke uranium nuclei kpatara.

Aghụghọ sitere n'otu ebe a na-egwupụta ihe na Czech na Sudetes. Uranium ọla bụ isi iyi nke ọtụtụ ihe redioaktivu.

Ọnọdụ yiri nke ahụ na-ebilite na ihe anaghị akwụsi ike na-erughị uranium. Ụfọdụ n'ime ha nwere ogologo ndụ dị mkpụmkpụ (maka French ọ bụ naanị 20 nkeji na maka astatu sekọnd kacha, ọ bụ ezie na artificially nwetara isotope nke a mmewere nwere ọkara ndụ nke awa asatọ), na ha ịdị adị na ọdịdị bụ nanị a n'ihi na mgbe nile ọkọnọ nke decaying uranium na thorium nuclei (lee: Radioactive usoro). Ihe abụọ ahụ dị n'etiti tebụl oge - TechNet i okporo ụzọ - n'agbanyeghị ọtụtụ iri afọ nke mgbalị ndị chemists, a dịghị ahụ ha na ọdịdị. Naanị mgbe enwetara ha, ọ bịara doo anya na ha bụ ngwaahịa nke uranium nuclei nke na-adịghị ahụkebe, nke a na-achọpụta na ọ dị ntakịrị na mmanụ nke ígwè a. 

Ọzọkwa, a na-aghọta nke ọma ụfọdụ ihe ndị mmadụ mere karịa ihe ndị nwere ogologo oge, na-agbanye mkpọrọgwụ. N'ọnọdụ ụfọdụ, mmepụta nke artificial bekee karịrị ụwa dum ọkọnọ nke mfe bekee weere eke (lee: Olee otú ọtụtụ francs na astatine ka anyị nwere?)! Ihe kpatara ya, n'ezie, bụ ojiji: a na-eji ihe dị ka tọn 20 nke plutonium redioaktivu kwa afọ, ebe ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ dịghị onye chọrọ strontium dara na mmepụta ya ruru kilogram. Tụkwasị na nke a eziokwu nke mmetọ nke elu ụwa site na ngwaahịa nke ụlọ ọrụ nuklia na ihe mgbawa nuklia (ọtụtụ n'ime ihe ndị dị na ya dị ọkụ karịa uranium) na ndị na-ekpo ọkụ (na nke a, ha dịkwa arọ karịa uranium), anyị ga-enwekwa nkọwa zuru ezu. n'ihe isi ike nke ime fission yiri ka ọ dị mfe: eke ma ọ bụ ihe arụrụ arụ? 

Nnwale ngwa agha nuklia mere ka gburugburu ebe obibi nwee ọtụtụ ihe redioaktivu.

Ihe kacha arụpụta kemịkalụ na narị afọ nke 150 bụ ihe owuwu (n'afọ ọzọ, ọrụ Mendeleev "na-atụgharị" afọ XNUMX!). Ekpughere amamihe nke onye okike ya, n'etiti ihe ndị ọzọ, n'eziokwu ịhapụ ohere maka ihe ndị a na-achọpụtabeghị na ịkọ ihe onwunwe ha. Dị ka oghere ndị dị na tebụl jupụtara (ụfọdụ amụma dara), ajụjụ ahụ bilitere: ihe ole dị n'ezie?

Henry Moseley (1887-1915) na ihe oyiyi X-ray dị iche iche nke ọtụtụ ihe.

Ọ bụ otu onye na-eto eto, onye na-erubeghị afọ 26, ọkà mmụta sayensị Bekee nyere azịza ya Henry Mosley, na 1913. N'oge a na-arụ ọrụ na ụlọ nyocha nke nchọpụta nke oghere atomic, Na Ernesta Rutherfordmụrụ x-ray mgbapụta nke atọm nwere obi ụtọ. O jisiri ike jikọọ ogologo ebili mmiri nke X-ray na-ebupụta na ụgwọ nke ihe nuclei, na nke a dị iche maka ihe ọ bụla, na-emepụta ihe na-akọwapụta ihe pụrụ iche. Otú ọ dị, Agha Ukwu ahụ dara n'oge na-adịghị anya, a chịkọtara Moseley wee daa na Gallipoli afọ abụọ ka e mesịrị. Nnyocha egosiwo na ihe kacha mara amara - uranium - nwere 92 protons na nucleus, nke pụtara otu ọnụ ọgụgụ nke ihe (ọ dịkarịa ala n'oge ahụ). Ọ pụtakwara na tebụl periodic na-efunahụ ihe asaa n'ọnọdụ 43, 61, 72, 75, 85, 87 na 91. Chemists na physicists gara n'ịchụ nta sayensị, ọ dị mfe n'ihi na ha maara ebe na ihe ha ga-achọ - ọnọdụ nke ihe ndị a na-amaghị ama na tebụl oge, mere ka o kwe omume ịchọpụta ihe onwunwe ha na ebe e bu n'obi.

Ahịrị nke uranium redioaktivu na radium (nọmba atomic na ala, ọnụọgụ isotope n'aka ekpe).

usoro redioaktivu - isotopes abụọ nke uranium na otu nke thorium nwere ogologo ndụ na-emebi emebi na nguzobe nke nwekwara redioaktivu nuclei. Mgbe ihe dị ka iri na abụọ gbanwere, a na-emepụta isotopes nke leduru na-adịgide adịgide. Usoro nke isotopes, otu n'ime ha na-esite na nke ọzọ, bụ usoro redioaktivu. Mgbe ọ nwetasịrị Neptune, ọ tụgharịrị na otu n'ime isotopes ya malitekwara usoro ahụ. Otú ọ dị, ndụ dị mkpirikpi nke ndị òtù ya pụtara na ọnụ ọgụgụ a adịghịzi adị na okike, na ihe fọdụrụ na ya bụ ọnụnọ nke ikpeazụ na usoro - bismuth.

Na 1923 a chọpụtara harrow (No. 72), na afọ abụọ mgbe e mesịrị - Ren (Ọma 75). Ndị chọpụtara nke ikpeazụ chere otu nsogbu ahụ chere onye obodo anyị ihu afọ ole na ole gara aga. Ma ha onwe ha kwa, aghaghị ịhazi nnukwu ọla iji nweta ihe nlele anya nke ogige nke ihe ọhụrụ ahụ. Ha ji usoro Moseley mee ihe maka njirimara. Ha hụkwara ugboro ugboro na ụdịdị dị iche iche nke na-arụtụ aka na ihe ọzọ sitere n'otu otu ahụ, nọmba 43, mana ekwenyeghị nleba anya ha. Technet, n'ihi na anyị na-ekwu banyere ya, nke mbụ nke ihe ndị e nwetara artificially (Latin = artificial), na 1937, n'ihi bombu nke molybdenum (No. 42) na nuclei nke hydrogen isotope (No. 1). Nke a mmewere bụ redioaktivu, ọ bụ ezie na ogologo ndụ ya na-enye ohere iji. Mgbe e mesịrị, ọ tụgharịrị na technetium na-eme n'okike n'ihi ire ere nke uranium nuclei na-akpaghị aka.

Akara isi iyi radieshon. Ọ ka mma ka ị ghara ịbịakwute ihe nrịbama a!

N'oge nyocha ahụ, a chọtara usoro redioaktivu eke protactine (Ọma 91) i french (Ọma 87). Otú ọ dị, e nwetara mmewere 85 nke mbụ n'ụzọ artificial site na-atụ bọmbụ bismuth (No. 83) na alfa particles (helium nuclei nwere protons abụọ na neutron abụọ). N'ihi ọkara ndụ ya dị mkpụmkpụ, a kpọrọ ihe ọhụrụ ahụ aha steeti (gr. = fickle). Ihe ọmụma banyere ihe ndị dị na kemịkal ya mere ka o kwe omume mgbe afọ ole na ole gachara ịchọpụta astatine n'ime uranium na thorium ore, ebe ọ dị ka otu n'ime ngwaahịa ire ere ha.

Nke ikpeazụ nke efu okporo ụzọna 61 protons na nucleus - nke a chọpụtara na 1945 n'oge ọmụmụ nke ejiri mmanụ uranium mee ihe na reactor. Aha nke mmewere sitere na akụkọ ifo Prometheus, bụ onye, ​​​​dị ka ọkụ Olympic n'oge gara aga, wetara ihe a kpọrọ mmadụ ume ọhụrụ. Ihe mmewere a dịkwa na ọnụọgụ ọnụọgụ uranium.