Ọgwụgwụ na gafere: Mbelata nke Sayensị. Nke a ọ bụ njedebe nke ụzọ ka ọ bụ naanị njedebe nwụrụ anwụ?

Higgs boson? Nke a bụ tiori nke 60s, nke a kwadoro ugbu a naanị na nnwale. Ebili mmiri ndọdali? Nke a bụ echiche Albert Einstein nwere narị afọ gara aga. John Horgan kwuru ihe ndị dị otú ahụ n'akwụkwọ ya bụ The End of Science.

Akwụkwọ Horgan abụghị nke mbụ na ọ bụghị naanị ya. Edewo ọtụtụ ihe banyere "njedebe sayensị". Dị ka echiche ndị a na-ahụkarị n'ime ha, taa, anyị na-emezigharị na nnwale nnwale ochie. Anyị anaghị achọpụta ihe ọ bụla dị ịrịba ama na ọhụrụ n'oge anyị.

ihe mgbochi na ihe ọmụma

Ruo ọtụtụ afọ, Polish naturalist na physicist na-eche banyere ókè nke mmepe nke sayensị. Prof. Michal Tempczyk. N'akwụkwọ na isiokwu ndị e bipụtara na ndị ọkà mmụta sayensị, ọ na-ajụ ajụjụ - anyị ga-enweta n'ọdịnihu dị nso otú ahụ zuru ezu ihe ọmụma na inwekwu ihe ọmụma na-adịghị mkpa? Nke a bụ ntụaka, n'etiti ihe ndị ọzọ, na Horgan, ma Pole kwubiri na ọ bụghị nke ukwuu banyere njedebe nke sayensị, ma banyere. mbibi nke omenala omenala.

N'ụzọ na-akpali mmasị, echiche nke njedebe nke sayensị dị ka, ma ọ bụrụ na ọ bụghị karịa, na njedebe narị afọ nke iri na itoolu. Ihe kacha mara amara bụ olu ndị ọkà mmụta sayensị na enwere ike ịtụ anya mmepe ga-aga n'ihu naanị n'ụdị mmezi nke ebe iri na-esote n'ọtụtụ amaara. Ngwa ngwa mgbe okwu ndị a gasịrị Einstein na physics relativistic, mgbanwe n'ụdị Planck's quantum hypothesis na ọrụ Niels Bohr bịara. Dị ka prof. Otú ọ dị, ọnọdụ taa adịghị iche na nke ọ dị na njedebe nke narị afọ nke XNUMX. Ọtụtụ paradigms ndị na-arụ ọrụ ruo ọtụtụ iri afọ na-eche ihe mgbochi mmepe ihu. N'otu oge ahụ, dị ka na njedebe nke narị afọ nke XNUMX, ọtụtụ nsonaazụ nnwale pụtara na-atụghị anya ya ma anyị enweghị ike ịkọwa ha nke ọma.

Cosmology nke pụrụ iche relativity tinye ihe mgbochi n'ụzọ ihe ọmụma. N'aka nke ọzọ, n'ozuzu bụ na, na-esi na ya pụta nke anyị na-enweghị ike ịmata nke ọma. Dị ka theorists si kwuo, a pụrụ izobe ọtụtụ ihe na ngwọta nke Einstein equation, nke nanị a obere akụkụ ka anyị maara, dị ka ihe atụ, na ohere na-curved nso uka, deviation nke a doo nke ìhè na-agafe nso Sun. bụ okpukpu abụọ buru ibu dị ka ndị a sitere na Newton's theory , ma ọ bụ eziokwu ahụ bụ na oge na-agbatịkwu ogologo oge n'ọhịa ndọda na eziokwu na oge oghere na-atụgharị site na ihe ndị kwekọrọ na oke.

Niels Bohr na Albert Einstein

Nzọrọ na anyị nwere ike ịhụ naanị 5% nke eluigwe na ala n'ihi na ndị ọzọ bụ ike gbara ọchịchịrị na ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị na-ewere oke ọchịchịrị dị ka ihe ihere. Maka ndị ọzọ, nke a bụ nnukwu ihe ịma aka - ma ndị na-achọ ụzọ nnwale ọhụrụ, na maka echiche.

Nsogbu ndị na-eche mgbakọ na mwepụ ọgbara ọhụrụ na-adị mgbagwoju anya nke na, ọ gwụla ma anyị amụtara ụzọ nkuzi pụrụ iche ma ọ bụ mepụta ọhụrụ, dị mfe nghọta metatheories, anyị ga-enwewanye ike ikwere na nha nhata mgbakọ na mwepụ dị, ha na-emekwa. , bụ́ nke e kwuru n’akụkụ akụkụ nke akwụkwọ ahụ na 1637, e nwapụtara nanị na 1996 na peeji 120 (!), Iji kọmpụta rụọ ọrụ n’ụzọ ezi uche dị na ya, ma ndị ọkà mmụta mgbakọ na mwepụ ise ahọpụtara gosi ya site n’usoro nke International Union. Dịka nkwekọrịta ha siri dị, ihe akaebe ahụ ziri ezi. Ndị na-ahụ maka mgbakọ na mwepụ na-ekwuwanye okwu na nnukwu nsogbu dị n'ubi ha enweghị ike idozi ma ọ bụrụ na enweghị ike nhazi nke nnukwu kọmputa, nke na-adịbeghịdị.

N'ihe banyere ọnọdụ dị ala, ọ bụ ihe nkuzi akụkọ ihe mere eme nke Max Planck chọpụtara. Tupu iwebata echiche nke quantum, ọ gbalịrị ime ka alaka abụọ ahụ dị n'otu: thermodynamics na radieshon electromagnetic, nke sitere na nhata Maxwell. O mere ya nke ọma. Usoro nke Planck nyere na njedebe nke narị afọ nke 1900 kọwara nke ọma nkesa nkesa ike radieshon na-adabere na ogologo ya. Otú ọ dị, n'October XNUMX, data nnwale pụtara nke dị iche na nke Planck's thermodynamic-electromagnetic theory. Planck akwadokwaghị usoro ọdịnala ya wee họrọ echiche ọhụrụ nke ọ ga-eji guzobe na ya ịdị adị nke akụkụ nke ume (quantum). Nke a bụ mmalite nke physics ọhụrụ, ọ bụ ezie na Planck n'onwe ya anabataghị ihe si na mgbanwe mgbanwe ọ malitere.

Ụdị ahaziri, gịnị na-esote?

Horgan, n'akwụkwọ ya, gbara ndị nnọchianya nke otu egwuregwu mbụ nke ụwa sayensị ajụjụ ọnụ, dị ka Stephen Hawking, Roger Penrose, Richard Feynman, Francis Crick, Richard Dawkins na Francis Fukuyama. Echiche dị iche iche e gosipụtara na mkparịta ụka ndị a dị obosara, ma - nke dị ịrịba ama - ọ bụghị otu n'ime ndị na-emekọrịta ihe na-ewere ajụjụ nke njedebe sayensị enweghị isi.

Enwere ndị dị ka Sheldon Glashow, onye nwetara ihe nrite Nobel n'ọhịa nke ụmụ irighiri ihe nke elementrị na onye na-emepụta ihe nke a na-akpọ. Ụdị ọkọlọtọ nke ụmụ irighiri ihe nke elementrịndị na-ekwu okwu banyere ọgwụgwụ nke mmụta, ma nke mmụta dị ka àjà nke ihe ịga nke ọma nke onwe ya. Dịka ọmụmaatụ, ọ ga-esiri ndị ọkà mmụta sayensị ike ịmeghachi ihe ịga nke ọma dị ka "ịhazi" Model. Na-achọ ihe ọhụrụ na-akpali akpali, theoretical physicists etinye onwe ha na ahuhu string theory. Otú ọ dị, ebe ọ bụ na nke a bụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nke a na-apụghị ịchọpụta, mgbe oke ịnụ ọkụ n'obi gasịrị, enweghị nchekwube na-amalite ịkabiga ha ókè.

Ụdị ọkọlọtọ dị ka Rubik's Cube

Dennis Overbye, onye ama ama nke sayensị na-ewu ewu, na-enye n'akwụkwọ ya ihe atụ na-atọ ọchị nke Chineke dị ka onye na-agụ egwú rock rock na-emepụta eluigwe na ụwa site n'ịkpọ guitar superstring nke XNUMX ya. M na-eche ma Chineke ọ na-emezigharị ma ọ bụ na-egwu egwu, onye edemede na-ajụ.

na-akọwa nhazi na evolushọn nke Eluigwe na Ala, nwekwara nke ya, na-enye nkọwa zuru oke nke na-eju afọ na izi ezi nke akụkụ ole na ole nke sekọnd site na nke ahụ. ụdị mmalite. Agbanyeghị, anyị nwere ohere iru ihe ikpeazụ na isi ihe kpatara mmalite nke Eluigwe na Ala anyị ma kọwaa ọnọdụ ndị dị mgbe ahụ? Ọ bụ ebe a ka cosmology na-ezute n'alaeze ahụ na-ekpo ọkụ ebe a na-ada ụda mara mma nke superstring. Na, n'ezie, ọ na-amalitekwa inweta àgwà "ihe gbasara nkà mmụta okpukpe". N'ime iri na abuo gara aga ma ọ bụ ihe dị ka afọ, ọtụtụ echiche mbụ apụtala gbasara oge mbụ, echiche ndị metụtara ihe a na-akpọ. quantum cosmology. Agbanyeghị, echiche ndị a bụ naanị ntule. Ọtụtụ ndị ọkà mmụta mbara igwe na-enwe olileanya maka ohere nke nnwale nnwale nke echiche ndị a ma hụ oke ụfọdụ na ikike nghọta anyị.

Dị ka ọkà mmụta physicist Howard Georgi si kwuo, anyị ga-amatarịrị cosmology dị ka sayensị na usoro ya n'ozuzu ya, dị ka ọkọlọtọ ọkọlọtọ nke elementary particles na quarks. Ọ na-ewere ọrụ na quantum cosmology, yana wormholes ya, ụmụ ọhụrụ na mbara igwe na-amụba, dị ka ụdị dị ịrịba ama. akụkọ ifo sayensịdị ka ihe ọ bụla ọzọ e kere eke akụkọ ifo. Echiche dị iche bụ ndị kwenyesiri ike na ihe ịrụ ọrụ na cosmology pụtara ma jiri ọgụgụ isi ha niile mee nke a.

Ndị njem na-aga n'ihu.

Ikekwe ọnọdụ "njedebe nke sayensị" bụ n'ihi atụmanya dị oke elu nke anyị tinyeworo na ya. Ụwa nke oge a na-achọ "mgbanwe", "ọganihu" na azịza doro anya nye ajụjụ kachasị ukwuu. Anyị kwenyere na sayensị anyị etolitela nke ọma iji tụọ anya azịza ndị dị otú ahụ. Agbanyeghị, sayensị ewepụtabeghị echiche ikpeazụ. N'agbanyeghị nke a, ruo ọtụtụ narị afọ, ọ na-akwalite ụmụ mmadụ n'ihu ma na-emepụta ihe ọmụma ọhụrụ banyere ihe niile mgbe niile. Anyị na-eji ma na-enwe mmetụta bara uru nke mmepe ya, anyị na-anya ụgbọ ala, na-efe efe ụgbọ elu, na-eji ịntanetị. Okwu ole na ole gara aga, anyị dere na "MT" gbasara physics, nke, dị ka ụfọdụ si kwuo, eruola njedebe nwụrụ anwụ. Otú ọ dị, ọ ga-ekwe omume na anyị anọghị na "njedebe nke sayensị" dịka na njedebe nke nkwụsịtụ. Ọ bụrụ ee, ị ga-aga azụ ntakịrị wee gaa n'okporo ụzọ ọzọ.