Echiche ochie nke usoro mbara igwe gbajiri n'ájá
E nwere akụkọ ndị ọzọ a kọrọ na nkume nke usoro mbara igwe. N'abalị nke afọ ọhụrụ site na 2015 ruo 2016, meteor dị kilogram 1,6 kụrụ na nso Katya Tanda Lake Air na Australia. Ndị ọkà mmụta sayensị enweela ike nyochaa ya wee chọta ya n'ofe ọzara buru ibu n'ihi netwọk igwefoto ọhụrụ a na-akpọ Desert Fireball Network, nke nwere igwefoto onyunyo 32 gbasasịrị na mpụga Australia.
Otu ndị ọkà mmụta sayensị chọpụtara meteorite e liri na nnukwu oyi akwa nke nnu nnu - ala akọrọ nke ọdọ mmiri ahụ malitere ịghọ silt n'ihi mmiri ozuzo. Mgbe ọmụmụ ihe mbụ gasịrị, ndị ọkà mmụta sayensị kwuru na nke a nwere ike ịbụ meteorite chondrite nkume - ihe dị ka ijeri afọ 4 na ọkara, ya bụ, oge e guzobere usoro mbara igwe anyị. Ihe meteorite pụtara dị mkpa n'ihi na site n'ịtụle ahịrị ọdịda nke ihe, anyị nwere ike nyochaa orbit ya wee chọpụta ebe o si bịa. Ụdị data a na-enye ozi gbasara ọnọdụ dị mkpa maka nyocha n'ọdịnihu.
N'oge a, ndị ọkà mmụta sayensị ekpebiela na meteor ahụ si n'ebe dị n'etiti Mars na Jupita fega n'ụwa. Ekwenyere na ọ tọrọ karịa Ụwa. Nchọpụta ahụ abụghị naanị na-enye anyị ohere ịghọta evolushọn anwụ - Mmechi nke ọma nke meteorite na-enye olile anya inwetakwu okwute oghere n'otu ụzọ ahụ. Ahịrị nke oghere ndọta ahụ gafere ígwé ojii nke uzuzu na gas nke gbara anyanwụ a mụrụ otu mgbe. Chondrules, gburugburu ọka (ihe owuwu ala) nke olivine na pyroxenes, gbasasịa n'ihe gbasara meteorite anyị hụrụ, echekwala ndekọ nke ebe ndọta oge ochie na-agbanwe agbanwe.
Ntụle ụlọ nyocha kacha zie ezie na-egosi na isi ihe kpaliri nguzobe nke usoro mbara igwe bụ ebili mmiri magnetik n'ígwé ojii nke uzuzu na gas gbara anyanwụ kpụpụtara ọhụrụ. Ma nke a abụghị na nso nso nke kpakpando na-eto eto, ma ọtụtụ ihe ọzọ - ebe eriri asteroid dị taa. Nkwubi okwu ndị dị otú ahụ sitere na ọmụmụ ihe ochie na oge ochie aha ya bụ meteorites chondrites, bipụtara na ngwụcha afọ gara aga na akwụkwọ akụkọ Science nke ndị ọkà mmụta sayensị sitere na Massachusetts Institute of Technology na Mahadum State University nke Arizona.
Otu ndị na-eme nchọpụta nke mba ụwa ewepụtala ozi ọhụrụ banyere ihe mejupụtara kemịkal nke uzuzu bụ́ nke kpụrụ usoro mbara igwe ijeri afọ 4,5 gara aga, ọ bụghị site na irighiri ihe ndị mbụ, kama na-eji ihe simulations kọmputa dị elu. Ndị na-eme nchọpụta na Mahadum Swinburne nke Teknụzụ dị na Melbourne na Mahadum Lyon dị na France emepụtala mapụ akụkụ abụọ nke ihe mejupụtara kemịkal nke uzuzu nke mejupụtara nebula anyanwụ. diski uzuzu gburugburu anyanwụ na-eto eto nke mbara ala kpụrụ.
A na-atụ anya na ihe ọkụkụ dị elu ga-adị nso na anyanwụ na-eto eto, ebe a na-atụ anya na ihe ndị na-agbanwe agbanwe (dị ka ice na sọlfọ ogige) ga-apụ na anyanwụ, ebe okpomọkụ dị ala. Maapụ ọhụrụ ndị otu nyocha ahụ mepụtara gosipụtara nkesa kemịkalụ dị mgbagwoju anya nke uzuzu, ebe ogige ndị na-agbanwe agbanwe dị nso na Sun, na ndị kwesịrị ịhụ ebe ahụ nọpụkwara na kpakpando na-eto eto.
Jupita bụ ezigbo ihe ọcha
9. Ihe atụ nke ozizi Jupiter na-akwaga
Echiche a kpọtụrụ aha na mbụ banyere Jupiter na-eto eto nwere ike ịkọwa ihe kpatara na enweghị mbara ala n'etiti anyanwụ na Mercury na ihe kpatara na mbara ala kacha nso na anyanwụ dị ntakịrị. O nwere ike ịbụ na isi Jupita etolitela na nso anyanwụ wee banye n'ime mpaghara ebe mbara ala okwute malitere (9). O nwere ike ịbụ na Jupita na-eto eto, ka ọ na-eme njem, weghaara ụfọdụ ihe ndị nwere ike ịrụ ọrụ maka mbara ala nkume, ma tụba akụkụ nke ọzọ n'ime mbara igwe. Ya mere, mmepe nke mbara ala dị n'ime siri ike - nanị n'ihi enweghị akụrụngwa., dere planetary ọkà mmụta sayensị Sean Raymond na ndị ọrụ ibe na online March 5 isiokwu. N'ime akwụkwọ ozi kwa ọnwa nke Royal Astronomical Society nke oge.
Raymond na ndị otu ya gbara ọsọ kọmputa iji hụ ihe ga-eme ihe dị n'ime anwụma ọ bụrụ na a ahu nwere uka nke atọ Earth uka dị na orbit nke Mercury wee kwaga n'èzí usoro. Ọ tụgharịrị na ọ bụrụ na ihe dị otú ahụ adịghị akwaga ngwa ngwa ma ọ bụ jiri nwayọọ nwayọọ, ọ nwere ike ikpochapụ mpaghara dị n'ime diski nke gas na ájá nke gbara Sun gburugburu, ma na-ahapụ naanị ihe zuru ezu maka ịmepụta mbara ala nkume.
Ndị nchọpụta ahụ chọpụtakwara na Jupita na-eto eto nwere ike ịkpata isi nke abụọ nke anyanwụ wepụrụ n'oge njem Jupiter. Nucleus nke abụọ a nwere ike ịbụ mkpụrụ nke sitere na Saturn mụọ. Ike ike ndọda Jupita nwekwara ike ịdọba ọtụtụ ihe n'ime eriri asteroid. Raymond na-ekwu na ọnọdụ dị otú ahụ nwere ike ịkọwa nguzobe nke meteorites ígwè, nke ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na ọ ga-adị nso na Sun.
Otú ọ dị, ka proto-Jupiter dị otú ahụ wee kwaga na mpaghara dịpụrụ adịpụ nke usoro mbara ala, a chọrọ ọtụtụ chioma. Mkparịta ụka ndọda na ebili mmiri gburugburu na diski gbara anyanwụ gburugburu nwere ike mee ka mbara ụwa dị otú ahụ dịkwuo elu ma n'èzí ma n'ime usoro anyanwụ. Ọsọ ọsọ, anya na ntụziaka nke ụwa ga-aga na-adabere na ọnụọgụ dị ka okpomọkụ na njupụta nke diski. Ihe ngosi Raymond na ndị ọrụ ibe na-eji diski dị mfe, na e kwesịghị inwe ígwé ojii mbụ gburugburu Sun.
